Saflığına, gramına ve kullanım şekline göre pek çok altın çeşidi vardır. Altının bu kadar çeşitli olması altına yatırım yapmak isteyen kişilerin kafasını karıştırıyor. Altın çeşitlerini, aralarındaki farkları ve özelliklerini inceleyelim.

Tam Altın ile Cumhuriyet Altını Arasındaki Fark Nedir?

İnsanların en çok araştırdığı ve en çok merak ettiği iki altın çeşiti tam altın ve cumhruiyet altınıdır. Her ne kadar resmiyette bu altınlara verilen isimler farrklı olsada halk arasında bilindiği şekilde alt kısımda görselleştirilmiştir. Alta yer alan görsel "Tam altın ile Cumhruiyet altını arasındaki farkı" veya "Ata altın ile cumhuriyet altını arasındaki farkı" resmetmektedir.

Altın Ayarları ve Gramları

Gerek mücevhercilikte gerekse altın para basımında kullanılan altın alaşım ayarları her ülkede değişiklik gösterir. Genel olarak alaşımda yer alan altının saflığını belirtmek için karat kelimesi kullanılır. %100 saf altın 24 karattır. Fakat kuyumculukta saf altın kullanılamaz çünkü fazlasıyla yumuşaktır. Ülkemizdeki mücevherlerde 22 karat, 18 karat ya da 14 ayarlık altın alaşımları kullanılmaktadır. Altın ayarı, gram alaşımındaki altının ne kadar olduğuna göre değişir. Örnek verecek olursak;

• 24 karat yani 24 ayar altın, saf altın olarak kabul edilir ve 1 gramdır (1000 mg).
• 22 ayar altında ise her bir gram başına 916 mg altın kullanılmaktadır.
• 18 ayar altında 750 mg altın bulunur.
• 14 ayar altında ise 583 mg altın bulunmaktadır.

İhracatta daha çok 21 ayar altın kullanılmaktadır. 21 ayar altında 875 mg altın kullanılır.

18 ayar altın alaşımlarında altın dışında gümüş ve bakır kullanılır. Bu metallerin kullanım oranlarına göre altın farklı renklere sahip olur. Örnek verecek olursak;

• Yeşil altında yüzde 25 gümüş
• Sarı altında yüzde 12,5 gümüş ve yüzde 12,5 bakır
• Pembe altında yüzde 6 gümüş ve yüzde 19 bakır
• Kırmızı altında yüzde 25 oranında bakır kullanılır.

Altın Çeşitleri, Özellikleri ve Gramları

Tam altın, Cumhuriyet altını, Ata altını, Ziynet altın, Reşat altın, Hamit Altın, Külçe altın, Gram altın ve Gremse altın olmak üzere çok sayıda altın çeşidi bulunur. Altın çeşitleri kendi içlerinde tam, yarım ve çeyrek olmak üzere farklı gramajlarda bulunurlar. Tam altın çeşitleri bütün altını ifade ederken yarım altın tam altının yarısını, çeyrek altın ise tam altının dörtte birini ifade etmek için kullanılır. Tam altın Cumhuriyet Altını ya da Ata Lirası gibi isimlerle piyasada satılabilir. Alt kısımda yer alan görselde darpane tarafından basılan altınlar ve gramajları görünmektedir.

ÇEŞİT	CUMHURİYET ATA	CUMHURİYET ZİYNET
ÇEYREK	1,804 Gr	1,754 Gr
YARIM	3,608 Gr	3,508 Gr
BİRLİK - TAM	7,216 Gr	7,016 Gr
İKİ BUÇUKLUK	18,040 Gr	17,540 Gr
BEŞLİK	36,080 Gr	35,080 Gr

Cumhuriyet Altını

22 ayar kulpsuz altın para olarak tanımlanan Cumhuriyet altını, değişik boylarda ve gramajlarda bulunur. Devlet güvencesi altında olan Cumhuriyet altını, 234 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 2/b maddesine göre Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü tarafından basılır.

Ziynet ve meskük olmak üzere iki tür Cumhuriyet altını vardır. Meskük altın Ata altının bir diğer adıdır. Ziynet altın ise sikke olarak da bilinir. Cumhuriyet altını çeşitleri gramajlarına göre 5 farklı şekilde piyasada bulunurlar.

Ziynet Altın

Ata altınlarına göre tarihi daha eskilere dayanan Ziynet altın Osmanlı döneminde üretilmeye başlandı. O zamanlardan günümüze dek gelmeyi başarmış ve geleneksel bir altın türü olmuştur. En çok kullanılan Ziynet altın türleri şunlardır;

• Beşi bir yerde (Beşli Ziynet altın): 35,08 gram ağırlığındadır.
• İki buçuklu Ziynet altın: 17,54 gram ağırlığındadır.
• Tam Ziynet altın: 7,016 gram ağırlığındadır.
• Yarım Ziynet altın: 3,508 gram ağırlığındadır.
• Çeyrek Ziynet altın: 1,754 gram ağırlığındadır.

Ata Lirası (Cumhuriyet Ata Altını)

Bir başka ismi Meskük olan Ata Lirası’nın Ziynet altından hiçbir farkı yoktur. Tek farkı, Ziynet altının çok daha önceleri üretilmeye başlanmış olmasıdır. Kuyumcularda, sarraflarda, döviz bürolarında ya da bankalarda nakit paraya çevrilmesi oldukça kolaydır. En çok kullanılan Ata altın çeşitleri şunlardır;

• Beşi bir yerde (Beşli Ata Lirası): 36,080 gram ağırlığındadır.
• İki buçuklu Ata Lirası: 18,040 gram ağırlığındadır.
• Tam Ata Lirası: 7,216 gram ağırlığındadır.
• Yarım Ata Lirası: 3,608 gram ağırlığındadır.
• Çeyrek Ata Lirası: 1,804 gram ağırlığındadır.

Reşat Altın

Osmanlı sultanlarından 5. Mehmet Reşat adına basılan altın, Reşat altındır. Cumhuriyet altını ile aynı değerde olan Reşat altını piyasada az bulunan altın çeşitlerinden olduğu için Cumhuriyet altınına göre daha pahalıya satılır. 7,2 gram ağırlığındaki Reşat altın 22 ayar olarak bulunmaktadır. Şu an kullanılan şeklini 1909’da İbrahim Ethem Ulagay yapmıştır. Kuyumcularda, sarraflarda ya da döviz bürolarında Reşat altın çeşitlerinin orijinalini bulmak hayli zordur, bu nedenle sahte Reşat altınları ile gerçek Reşat altınları karıştırılmamalıdır. Reşat altını alırken mutlaka sertifika ya da kart istenmelidir.

Reşat Altın ile Cumhuriyet Altını Arasındaki Fark

Hamit Altın

Hamit altın Osmanlı sultanlarından 2. Abdülhamit adına basılmıştır. Orijinal Hamit altın antika değerindedir. Osmanlı döneminde hem ziynet eşyası hem de para olarak kullanılan Hamit altınlarının ağırlıkları 7,2 gram ve ayarları 22 ayardır. Piyasada 2,5’luk ve 5’lik Hamit altınları satılmakta olup 2,5’luk Hamit altının çapı 35 mm ve ağırlığı ise 18 gramdır. 5’lik Hamit altınlarının ağırlıkları 36 gram, çapları ise 45 mm’dir.

Külçe Altın

Altın firmaları altını çıkardıktan sonra tekrar eritip külçe haline getirirler. Bunun amacı altını tekrar değerlendirebilmek için kullanmaktır. Londra Altın Külçe ölçüsü, uluslar arası platformda kabul görmüştür ve kullandığı ağırlık ölçü birimiTroy Ons olarak bilinir. 1 külçe altın 400 Troy Ons’tur ve ağırlığı 12,5 kilograma denk gelmektedir. Piyasanın talebine göre külçe altınlar 1 gram – 10 kg arası ağırlıklarda dökülmektedir.

Gram Altın

İstanbul Altın Rafinerisi’nin (İAR) tescilli markası olan Gram altın, piyasada farklı ağırlıklarda bulunmaktadır. 1 gr, 5 gr, 10 gr, 50 gr ve 100 gramlık çeşitleri olan Gram altın 22 ve 24 ayar olarak satılmaktadır. 24 ayar 0,995 saflıkta ve 22 ayar 0,916 saflıktadır. İşlenmemiş ve saf haldeki külçe altınlar gram altın olarak bilinir. Gram altın, 1 $, 5 $,10 $,20 $,50 $ ve 100 $ gibi para birimlerine ayrılıp daha kolay kullanılmak için üretilmektedir. Şu an en çok tercih edilen altın türü gram altındır. Birikim amacıyla ya da hediye olarak daha çok gram altın satın alınmaktadır.

Gremse Altın (Gramise Altın)

2,5’luk altın olarak da bilinen Gremse altın, 10 tane çeyrek altına, 5 yarım altına ya da 2,5 Cumhuriyet altınına eşittir. Piyasada 22 ayar olarak bulunan Gremse altın 17,54 gram ağırlığındadır.

Renklerine Göre Altın Çeşitleri

Renklerine göre altınlar sarı, beyaz ve yeşil altın olarak sınıflandırılabilirler.

• Sarı Altın: En çok bulunan renkli altın çeşididir. Gümüş ve bakır alaşımlarıyla birlikte üretilmektedir.
• Beyaz Altın: Sarı altına kıyasla beyaz altın insanların daha çok ilgisini çekmektedir. 14 ve 18 karat olarak satılan beyaz altının bu kadar ilgi görmesinin nedeni platine benzemesidir. Sarı altınla özellikleri hemen hemen aynıdır. Beyaz altın alaşımlarında sarı altından farklı olarak nikel, çinko, gümüş ve paladyum gibi metaller kullanılır. Bu metallerin kullanılmasının nedeni altına beyaz renk vermeleridir. Beyaz altın aynı zamanda yansıtıcı özelliğe sahiptir ve rengi hiçbir şekilde solmamaktadır. 18 karatlık beyaz altın yüzde 75 altın içerir, 14 karatlık beyaz altında ise yüzde 58,3 altın bulunur. Beyaz altının rengini daha da beyazlatmak için altının üstüne platinden daha sert ve beyaz bir metal olan rodyum kaplaması yapılır. Rodyum kaplamalar zaman içinde aşınabilirler.
• Yeşil Altın: Alaşımlarında bakır ve gümüş karışımı kullanılır. Piyasada oldukça nadir bulunan yeşil altın genellikle isteğe bağlı üretilmekte ya da özel siparişler için tasarlanmaktadır. Yüzüklerde kullanılan yeşil altınlar zamanla aşınabilirler.

Hamit Altınla Reşat Altın Arasındaki Fark Nedir?

Reşat altının ön kısmında Sultan Reşat’ın tuğrası vardır. Çapraz halde iki meşale ve defne yaprakları bulunur. Figürlerin ortasında ise altının ne zaman basıldığı yazar. Üst kısımda 7 yıldız vardır. Arkada İstanbul Darphanesi yazar, bunun dışında görünüm olarak Hamit altınla neredeyse aynıdır.

İki altın arasındaki temel fark tuğraların ve basım tarihlerinin farklı olmasıdır, çünkü her padişah bastırdığı altınlara kendi tuğrasını koyardı. Altınların arka yüzleri ise birebir aynıdır.

Çeyrek Altın ile Yarım Altın Arasındaki Fark Nasıl Anlaşılır?

Birbirlerine çok benzedikleri için yarım altın ve çeyrek altın karıştırılabilir. Altın ölçülerini şu şekilde gösterebiliriz;

• Tam altın ne kadar: 7,016 gram – 22 mm
• Yarım altın ne kadar: 3,508 gram – 20 mm
• Çeyrek altın ne kadar: 1,754 gram – 18 mm

Ayrım için altın boyutlarına ve altın gramlarına dikkat edilmelidir.

En Büyük Altın Hangisi

Kullanıcılarımızdan gelen yorum üzerinde en büyük altın hangisi sorusunu yanıtlamak istiyoruz. Düğünlerde takılabilecek en büyük altın adı "beşi bir yerde" olarak tabir edilen ve darpane tarafından üretilen en büyük altındır. Ata olarak veya ziynet olarak alınabilir. Ziynet olarak alınırsa 35,080 Gr, Ata lira olarak alınırsa 36,080 Gr'dır.

Kelle Altın Ne Demek?

Bazı yörelerde tam altında "kelle altın" denmektedir.